Φυσική - Φως

 Φυσική

 Κεφάλαιο 10: Φως

Διάθλαση του φωτός:

Το μολύβι φαίνεται "σπασμένο" στο σημείο που μπαίνει στο νερό.

Επίσης, στην θάλασσα βλέπουμε τα ψάρια ψηλότερα από την αρχική τους θέση.

Τα φαινόμενα αυτά οφείλονται στην διάθλαση του φωτός.

Όταν το φως περνάει από τον αέρα σε ένα άλλο διαφανές υλικό ή το αντίθετο, αλλάζει πορεία. Αυτή η αλλαγή πορείας του φωτός όταν συναντά διαφανή σώματα λέγεται Διάθλαση.

Εξερευνήστε την αλλαγή της πορείας του φωτός μεταξύ δύο μέσων. Δείτε πώς το πέρασμα από τον αέρα στο νερό και μετά στο γυαλί αλλάζει την πορεία της ακτίνας. Παίξτε με τα πρίσματα διαφόρων σχημάτων και φτιάξτε ουράνια τόξα.

Φως και χρώματα:

Πού οφείλονται τα υπέροχα χρώματα που βλέπουμε σε ένα ουράνιο τόξο;

Όταν το λευκό φως του ήλιου πέσει πάνω σε ένα γυαλί με ακανόνιστο σχήμα, σε μια σαπουνόφουσκα, σε μια σταγονίτσα, ακόμη και σε ένα διάφανο πλαστικό στυλό, παρατηρούμε οτι εμφανίζονται διάφορα χρώματα.

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ανάλυση του φωτός. 

Πρώτος την παρατήρησε ο Ισαάκ Νεύτωνας το 1666, ο οποίος γοητευμένος από το φως έκανε διάφορα πειράματα.

Το λευκό φως αποτελείται από πολλά χρώματα, όταν όμως τα βλέπουμε ανακατεμένα μας δίνουν την αίσθηση του λευκού.

Ο δίσκος του Νεύτωνα:

Τα σώματα που χρησιμοποιούνται για την ανάλυση του φωτός λέγονται πρίσματα. Είναι κατασκευασμένα από γυάλινο υλικό και μπορούν να προκαλέσουν ανάλυση του φωτός.

Το ουράνιο τόξο είναι αποτέλεσμα της ανάκλασης και διάθλασης του φωτός μέσα από τις μικρές σταγονίτσες που αιωρούνται στον αέρα μετά από βροχή και λειτουργούν σαν μικροσκοπικά πρίσματα!

Το φως αναλύεται σε εφτά (7) χρώματα:

κόκκινο

πορτοκαλί

κίτρινο

πράσινο

μπλε

λουλακί (μπλε-μωβ)

μωβ

Τα λέμε και "τα επτά χρώματα της Ίριδας". Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η θεά Ίριδα, που ήταν αγγελιοφόρος, χρησιμοποιούσε το ουράνιο τόξο σαν μονοπάτι ανάμεσα στον ουρανό και την γη. 

Δοκιμάστε να παίξετε ανακατεύοντας κόκκινο, πράσινο και μπλε φως:

Μπορείτε ακόμη να βρείτε διάφορα πειράματα σχετικά με το φως πατώντας εδώ: ΕΚΦΕ Χανίων

Φυσική 9-12-20

 Κεφάλαιο 2: Το κύτταρο

Η μικρότερη μονάδα ζωής είναι το κύτταρο. Τα κύτταρα είναι μικροσκοπικά «εργοστάσια» που λειτουργούν με απίστευτη ακρίβεια. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα. Ανεξάρτητα από το σχήμα και τη μορφή τους, που ποικίλλουν πολύ, σε κάθε κύτταρο μπορούμε να διακρίνουμε τρία κύρια μέρη: 

την κυτταρική μεμβράνη

το κυτταρόπλασμα

τον πυρήνα. 

Στα φυτικά μόνο κύτταρα παρατηρούμε επίσης:

 το κυτταρικό τοίχωμα

τα χυμοτόπια

τους χλωροπλάστες.

Όταν ο οργανισμός αποτελείται από ένα μόνο κύτταρο, ονομάζεται μονοκύτταρος, ενώ όταν αποτελείται από πληθώρα κυττάρων, πολυκύτταρος.

QUIZ: Το κύτταρο

Το DNA

Μέσα στον πυρήνα καθενός από τα κύτταρά μας υπάρχει μία χημική ένωση που είναι καθοριστικής σημασίας για τη ζωή και έχει πολύ δύσκολο όνομα: το δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ! Πιο απλά το DNA, που μπορούμε να το φανταστούμε σαν μια σπειροειδή ανεμόσκαλα. Το DNA είναι ίδιο σε όλα τα κύτταρα ενός ζωντανού οργανισμού. Εδώ «φυλάσσονται» οι γενετικές πληροφορίες, με τη μορφή ενός κώδικα πολύτιμου για την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του είδους.

Μονοκύτταροι οργανισμοί

Κάποιοι μικροσκοπικοί οργανισμοί αποτελούνται από ένα μόνο κύτταρο. Γι’ αυτό ονομάζονται μονοκύτταροι.

π.χ. η αμοιβάδα είναι μονοκύτταρος οργανισμός. Ζει στα στάσιμα νερά και κινείται απλώνοντας το κυτταρόπλασμά της προς διάφορες κατευθύνσεις. Έτσι, δεν έχει ποτέ σταθερό σχήμα.

Δείτε εδώ την κίνηση μιας αμοιβάδας:

Μονοκύτταροι οργανισμοί είναι ορισμένοι μύκητες, τα βακτήρια, τα πρωτόζωα και ορισμένα φύκη. Κάποιοι είναι παθογόνοι, όμως πολλοί από αυτούς είναι χρήσιμοι όπως οι ζυμομύκητες και άλλοι για την παρασκευή εμβολίων. 

Με τη βοήθεια μικροοργανισμών γίνεται ζύμωση του γάλακτος και έτσι φτιάχνεται το γιαούρτι.

Με τη βοήθεια μικροοργανισμών γίνεται ζύμωση του μούστου και έτσι φτιάχνεται το κρασί.

Οι μύκητες:

Οι μύκητες είναι φυτικοί οργανισμοί. Για να αναπτυχθούν μύκητες στο σπίτι απαιτείται θερμοκρασία 18-24°C και υγρασία περίπου 60%. Καθοριστικός παράγοντας είναι το νερό γι' αυτό και αναπτύσσονται στα μπάνια και τις κουζίνες.

Τα βακτήρια:

Τα βακτήρια είναι μικροσκοπικοί, μονοκύτταροι, (σπάνια πολυκύτταροι), οργανισμοί, που συναντούνται σε κάθε είδους βιότοπο και σε πολύ μεγάλους αριθμούς (εκατομμύρια σε μια σταγόνα σάλιου). Πολλοί μάλιστα δεν έχουν ούτε πυρήνα

Τα πρωτόζωα:

Τα πρωτόζωα είναι μικροσκοπικά μονοκύτταρα ζώα, χωρίς όργανα. Οι διαστάσεις του σώματος τους είναι συνήθως πολύ μικρές. Πολύ λίγα πρωτόζωα έχουν διαστάσεις πάνω από ένα χιλιοστό.

Γλώσσα (4-12-20)

 Σχήματα λόγου: 

Παρομοίωση - Μεταφορά - Κυριολεξία

Παρομοίωση ονομάζεται το σχήμα του λόγου κατά το οποίο για να τονίσουμε την ιδιότητα ενός ουσιαστικού, το συσχετίζουμε (το συγκρίνουμε) με κάτι άλλο πολύ γνωστό που έχει την ίδια ιδιότητα σε πιο μεγάλο βαθμό. Η σύγκριση γίνεται με τις λέξεις σαν, λες και, μοιάζει με, όμοιος με, καθώς, θαρρείς, σάμπως, όπως, σαν να κ.ά.

π.χ. Είναι ψηλός σαν κυπαρίσσι.

Κυριολεξία έχουμε όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική (αρχική, βασική) σημασία τους

π.χ. Αγόρασα ένα χρυσό κόσμημα.

Μεταφορά ονομάζεται το σχήμα του λόγου κατά το οποίο οι λέξεις μιας πρότασης δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική σημασία τους, αλλά αποδίδουν μια διαφορετική ιδιότητα, που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αν και έχει κάποια ομοιότητα

π.χ. Ο Γιώργος έχει χρυσή καρδιά (εννοώντας πως ο Γιώργος είναι πολύ καλό παιδί).

Ασκήσεις: 

Για να κατεβάσετε ή να εκτυπώσετε

 τις ασκήσεις σας πατήστε εδώ

Μαθηματικά (4-12-20)

Παραγοντοποίηση φυσικών αριθμών

 

Θυμάμαι: 

Οι πρώτοι αριθμοί (όσοι έχουν μόνο δύο διαιρέτες, τον εαυτό τους και το 1)

Θυμάμαι τους δύο τρόπους:

 

Ασκήσεις:

 Στο τετράδιο Εργασιών (λεπτό) σελ. 35 να κάνετε τις ασκήσεις 1, 3, 4

Δοκιμάστε αν θέλετε να παίξετε κι αυτό το παιχνίδι πατώντας εδώ

Καλό σαββατοκύριακο!😊

Μέγιστος Κοινός Διαιρέτης (3 τρόποι)

Μέγιστος Κοινός Διαιρέτης

1^ος τρόπος

12        18        24

Διαιρέτες του 12: 1, 2, 3, 4, 6, 12

Διαιρέτες του 18: 1, 2, 3, 6, 9, 18

Διαιρέτες του 24: 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24

Κοινοί διαιρέτες: 1, 2, 3, 6

Μέγιστος Κοινός Διαιρέτης: 6

 

2^ος τρόπος

-Γράφω τους αριθμούς σε μια σειρά

-Κατεβάζω τον μικρότερο και τους διαιρώ με αυτόν

-Κάτω από κάθε αριθμό από τους άλλους γράφω το υπόλοιπο

-Συνεχίζω με τον ίδιο τρόπο μέχρι να μείνει ένας αριθμός και οι άλλοι να μηδενιστούν. Αυτός είναι ο Μ.Κ.Δ.

 

12        18        24

12        6          0

0          6          0

3^ος τρόπος

-Γράφω τους αριθμούς σε μια σειρά. Κάνω  μια κάθετη γραμμή δεξιά τους

-Διαιρώ όλους τους αριθμούς μου με τον μικρότερο πρώτο αριθμό

-Πρώτοι αριθμοί: διαιρούνται μόνο με τον εαυτό τους και το 1.  

Θυμάμαι: 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 ...

-Στην δεύτερη σειρά γράφω τα πηλίκα (αν δεν διαιρούνται ακριβώς τους ξαναγράφω)

-Συνεχίζω μέχρι να τους φτάσω όλους στο 1.

-Για να βρω τον Μ.Κ.Δ. πολλαπλασιάζω όλους τους αριθμούς δεξιά που διαίρεσαν ταυτόχρονα ΟΛΟΥΣ τους αριθμούς.

-Για να μην μπερδεύομαι δεν ξεχνάω να τονίζω όταν βρίσκω αριθμό που τους διαιρεί όλους ταυτόχρονα!

12        18        24        2’

6          9          12        2

3          9          6          2               Μ.Κ.Δ. = 2x3= 6

3          9          3          3’

1          3          1          3

            1

 

Εξάσκηση:

Να βρείτε τον Μ.Κ.Δ. με τον 1^ο τρόπο:

12        16        20

10        18        24

 

Να βρείτε τον Μ.Κ.Δ. με τον 2^ο τρόπο:

 

20        25        30                                                        16        24        36

Να βρείτε τον Μ.Κ.Δ. με τον 3^ο τρόπο:

 

24        32        40                                                        60        30        50

                                                                                                                                                               Αχιλλέας Κυπριανού 

Για να κατεβάσετε ή να εκτυπώσετε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ

Ιστορία (25-11-20)

Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί

Το μάθημα με παρουσιάσεις:

Παρουσίαση 1

Παρουσίαση 2

Σχεδιαγράμματα:

Παύλος Κώτσης

Βασίλης Παπαγιάννης

QUIZ:  Κλέφτες και Αρματολοί

Μαθηματικά (Μέγιστος Κοινός Διαιρέτης)

 

Διαιρέτες ενός αριθμού - Μ.Κ.Δ. Αριθμών

Διαιρέτης ενός φυσικού αριθμού είναι κάθε άλλος αριθμός φυσικός αριθμός που τον διαιρεί τέλεια. Ο αριθμός 12 έχει διαιρέτες τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, 6, 12.

• Όλοι οι φυσικοί αριθμοί έχουν διαιρέτες τουλάχιστον το 1 και τον εαυτό τους.
• Ένας αριθμός μπορεί να έχει πολλούς διαιρέτες.
• Υπάρχουν αριθμοί που κάποιοι από τους διαιρέτες που έχουν είναι ίδιοι. Λέμε τότε ότι έχουν κοινούς διαιρέτες.

Μέγιστος Κοινός Διαιρέτης (Μ.Κ.Δ.) δύο ή περισσότερων αριθμών είναι ο μεγαλύτερος 

από τους κοινούς διαιρέτες των αριθμών αυτών.

Πώς βρίσκουμε τον Μ.Κ.Δ. (δύο τρόποι)

ΓΛΩΣΣΑ "Φτιάχνουμε λίμερικ - αυτόχθονες λαοί"

Ενότητα 6

΄Hτανε μια κοπέλα στο Πεκίνο

που ’λεγε πάντα «Δώσ’ μου κι απ’ εκείνο».

Kαι σαν της τα δώσαν όλα,

έσκασε σαν πασαβιόλα

και την κλάψανε πολύ στο Πεκίνο.

΄Hτανε μια γριά από τη Λιβύη

που διάβαζε του Πλουτάρχου τσοι βίοι.

Όταν τέλειωνε έναν τόμο,

τον επέταγε στο δρόμο

τούτη η σκολαστικιά απ’ τη Λιβύη.

΄Hτανε μια μικρή από τη Bραζιλία

που φώναζε: «Για πες μου, βράζει, Hλία,

το σινάπι που ’χα βάλει

προχτές βράδυ στο τσουκάλι

για να κάνει ποδόλουτρο η Kυρία;».

΄Eνας μαχαραγιάς από το Γάγγη

είχε στη μύτη κρεμασμένο ένα σπαράγγι.

Tο κουνούσε, το κουνούσε,

απ’ τον ύπνο κουτουλούσε

και κοιμότανε στις όχθες του Γάγγη.

΄Hτανε μια κοπέλα στην Προύσα

μισή μελαχρινή και μισή ρούσα.

Mε χρωματιστές κορδέλες

είχε δέσει τριάντα βδέλλες

και τις έβοσκε τριγύρω στην Προύσα.

΄Hτανε μια Kυρία στο Kόγκο

που χάθηκε μέσα στο λόγκο.

Kαθώς κοίταε να δει

πού να πάει για να βγει,

παίζαν τα δάχτυλά της μ’ ένα φιόγκο.

Γιώργος Σεφέρης

Για να δείτε την βιογραφία του σπουδαίου μας ποιητή πατήστε εδώ

Λίμερικ

Το παραπάνω ποίημα του Σεφέρη είναι ένα Λίμερικ.

Τι είναι όμως τα λίμερικ;

Τα λίμερικ (limerick) είναι ποιήματα σύντομα, σατιρικά ή απλώς κωμικά, "δίχως νόημα". Ξακουστά είναι εκείνα του Έντουαρντ Λιρ (Edward Lear), που το 1864 δημοσίευσε μια ποιητική συλλογή με λίμερικ, με τον τίτλο The book of nonsense.

Να ένα λίμερικ του Λιρ :

Υπήρχε ένας γέρος στο έλος

από τη φύση του ήταν ασήμαντος κι ανέμελος

καθισμένος σ' ένα πετραδάκι

τραγουδούσε δημοτικά σ' ένα βατραχάκι

αυτός ο διδακτικός γέρος στο έλος.

Στην Ελλάδα, πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει λίμερικ είναι ο Γιώργος Σεφέρης. Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά.

Εδώ το πρώτο της συλλογής :

Ήταν μια κοπέλα από τη Σάμο

που έχωσε το δεξί της στην άμμο

και με τ' άλλο χέρι

εκρατούσε ένα αστέρι

ετούτη η κοπέλα απ' τη Σάμο.

Συνήθως αποτελείται από πέντε στίχους.

Ομοιοκαταληκτούν ο πρώτος, ο δεύτερος και ο πέμπτος στίχος μεταξύ τους και ο τρίτος με τον τέταρτο.

Ο πρώτος στίχος περιέχει την παρουσίαση του πρωταγωνιστή

Στον δεύτερο αποκαλύπτεται η ιδιότητά του.

Στον τρίτο και τέταρτο έχουμε την πραγματοποίηση κάποιας ενέργειας ή τι είπε ο κόσμος γι’ αυτή του την ενέργεια.  

Ο πέμπτος στίχος είναι αφιερωμένος στην εμφάνιση ενός τελικού επιθέτου που χαρακτηρίζει τον πρωταγωνιστή.  Ή  παραλόγου.

Δύο παραδείγματα λίμερικ:

Ποιος; Ένα παιδί από την Παλλήνη

Ιδιότητα; τρελαινόταν να παίζει με πλαστελίνη

Τι έκανε; παντού, όπου κι αν πήγαινε

Τι έκανε; για πλαστελίνη μίλαγε

Επίθετο; το ταλαντούχο παιδί απ’ την Παλλήνη

Ποιος; Ζούσε ένας ποντικός στο μεγάλο πύργο

Ιδιότητα; δυο παπούτσια φόραγε κι ένα σκούφο τρύπιο

Τι έκαναν οι άλλοι; οι γάτες τον κορόιδευαν κάθε που τον θωρούσαν

Τι έκαναν οι άλλοι; κουδούνια δυο του φόραγαν όταν τον συναντούσαν

Επίθετο; του καημένου ποντικού που θα ‘θελα για φίλο

Εργασία 1: Γράφω τα δικά μου λίμερικ

Εργασία 2: Βρίσκω πληροφορίες για τους αυτόχθονες λαούς:

Αμερική: Ινδιάνοι (Απάτσι, Σιου, Τσερόκι κ.α.)

Ασία: Μογγόλοι, Βεδουίνοι

Βόρειες περιοχές: Εσκιμώοι, Λάπωνες, Σαάμι

Ωκεανία: Αβορίγινες, Παπούα, Μαορί

Αφρική: Μασάι, Μπαντού, Πυγμαίοι, Τουαρέγκ